Wybory do Parlamentu Europejskiego 2024 [KANDYDACI, ZASADY]

Wybory do Parlamentu Europejskiego 2024. W Polsce wybierzemy 53 eurodeputowanych. Będzie to X kadencja tego zgromadzenia, która potrwa do 2029 roku. Wszystkich europosłów w tej kadencji będzie 720, co oznacz, że polscy deputowani stanowią ponad 7% zgromadzenia parlamentarnego.

Wybory do Parlamentu Europejskiego 2024

Wybory w Polsce odbywają się w ostatnim możliwym dniu, bo w Europie muszą odbyć się między 6 a 9 czerwca tego roku. Wybraliśmy niedzielę 9 czerwca. Będzie to kadencja, jakiej jeszcze nie było, bo kraje członkowskie muszą stawić czoła zagrożeniom, które nadchodzą zza wschodniej polskiej, czyli unijnej granicy.

Ilu europosłów z Polski

W ławach europarlamentu w latach 2024-2029 zasiądzie 720 deputowanych (o 15 mandatów więcej niż w mijającej IX kadencji 2019-2024). Najwięcej posłów będą mieli Niemcy, a najmniej Cypryjczycy, Maltańczycy i Luksemburczycy.

Przeczytaj koniecznie: Ile zarabia europoseł? Ponad 10 tysięcy euro, ale to nie wszystko

Polsce przypadają 53 mandaty (o 1 mandat więcej niż w IX kadencji). Liczba posłów i posłanek do Parlamentu Europejskiego, którzy zostaną wybrani w każdym kraju w wyborach europejskich w 2024 roku:

• Niemcy: 96;
• Francja: 81;
• Włochy: 76;
• Hiszpania: 61;
• Polska: 53;
• Rumunia: 33;
• Holandia: 31;
• Belgia: 22;
• Grecja, Czechy, Szwecja, Portugalia, Węgry: 21;
• Austria: 20;
• Bułgaria: 17;
• Dania, Finlandia, Słowacja: 15;
• Irlandia: 14;
• Chorwacja: 12;
• Litwa: 11;
• Słowenia, Łotwa: 9;
• Estonia: 7;
• Cypr, Luksemburg, Malta: 6.

Liczba posłów i posłanek do Parlamentu Europejskiego wybieranych z każdego kraju Unii Europejskiej jest ustalana przed każdymi wyborami. Liczba mandatów dla poszczególnego państwa obliczana zależna jest przede wszystkim od liczby mieszkańców każdego z krajów.

Każdy europoseł do Parlamentu Europejskiego z większego państwa reprezentuje większą liczbę osób niż eurodeputowany z mniejszego kraju. Minimalnie państwu przysługuje 6 mandatów, a maksymalnie 96. W czasie głosowania znak „X” stawiają wyborcy tylko przy jednym nazwisku ze wszystkich wymienionych na karcie do głosowania.

Ile mandatów z poszczególnych okręgów

Polskę podzielono na 13 okręgów wyborczych w wyborach do Parlamentu Europejskiego. Nie można jednak wprost założyć, ilu kandydatów z poszczególnych okręgów dostanie się wymarzony fotel eurodeputowanego.

Po zakończeniu głosowania Państwowa Komisja Wyborcza, najpierw ocenia, które komitety wyborcze mogą w ogóle uczestniczyć w podziale mandatów. Niezbędne jest przekroczenie 5-procentowego progu wyborczego. Wyliczenie jest ilorazem ważnych głosów oddanych na kandydatów konkretnego komitetu i wszystkich ważnych głosów oddanych w wyborach.

5-procentowy próg obowiązuje zarówno komitety partyjne jak i komitety koalicyjne. Co ciekawe, to ograniczenie nie obowiązuje we wszystkich państwach członkowskich. Każde z nich może ale nie musi ustalać progu wyborczego. Zgodnie z zasadami nie może być jednak wyższy niż właśnie 5 procent ustalone w Polsce.

Przeliczanie głosów na mandaty dla komitetu

Do przeliczania liczby głosów oddanych na poszczególne komitety wykorzystywana jest metoda d’Hondta. Zgodnie z nią Państwowa Komisja Wyborcza wykonuje szereg obliczeń, które w dużym uproszczeniu sprowadzają się do algorytmu:

1. liczbę głosów ważnych oddanych łącznie na listy kandydatów każdego z komitetów wyborczych dzieli się kolejno przez liczby: „1”, „2”, „3”, „4”, „5” itd. aż do momentu, gdy wyniki dzielenia dadzą kolejno tyle największych liczb, ilu posłów do Parlamentu Europejskiego jest wybieranych w Rzeczypospolitej Polskiej – czyli 53;
2. każdemu z komitetów wyborczych przyznaje się tyle mandatów, ile spośród ustalonego szeregu ilorazów przypada mu liczb kolejno największych.

Przykład wyliczeń mandatów dla poszczególnych komitetów. Liczba wszystkich głosów ważnych: 251000. Wszystkie komitety przekroczyły próg 5%. Liczba mandatów do zdobycia 12. Sposób obliczania przedstawiamy w tabeli (kolorem wyróżnione głosy, które zapewniły mandat):

Rozdzielanie mandaty pomiędzy listy okręgowe

To najbardziej skomplikowana część przeliczania głosów w wyborach krajowych do Parlamentu Europejskiego. Po ustaleniu liczby mandatów przysługujących każdemu z komitetów wyborczych, Państwowa Komisja wylicza ile z mandatów danego komitetu przysługuje w konkretnym okręgu.

Tutaj wyliczenie w każdym z okręgów wykonuje się według algorytmu podanego w Kodeksie Wyborczym. Metoda nazywana jest metodą Hare’a-Niemeyera.

1. Liczbę głosów ważnych oddanych na listę kandydatów w okręgu mnoży się przez liczbę wszystkich mandatów przypadających komitetowi w kraju.
2. Otrzymany iloczyn dzieli się przez liczbę głosów ważnych oddanych na komitet w całym kraju
3. Wartość liczby całkowitej (bez zaokrąglania) uzyskanego w ten sposób ilorazu oznacza liczbę mandatów przypadających danej liście kandydatów.

Jeżeli nie zostały rozdzielone jakieś mandaty danego komitetu po przeprowadzeniu tego wyliczenia, pozostałe przydziela się tym listom komitetu, dla których ilorazy wyliczone w punkcie drugim, wskazują najwyższe wartości po przecinku. W tej sytuacji uwzględnia się również te listy kandydatów, które nie dostały jeszcze żadnego z mandatów.

Najważniejsza frekwencja

Taka metoda podziału mandatów powoduje, że przed wyborami nie wiadomo ile mandatów przypadnie na każdy z 13 okręgów wyborczych. Co więcej, można to podać precyzyjnie dopiero po zliczeniu wszystkich głosów. Decydujące są przede wszystkim wielkość okręgu  oraz frekwencja w danym okręgu wyborczym.

Wysoka frekwencja w jednym z okręgów pozwala odebrać mandat innemu okręgowi. To ile mandatów dostanie dany komitet w okręgu nie zależy od tego, ile mandatów w tym okręgu dostanie inny. Uzyskanie mandatu zależy od głosowania na ten komitet w innych okręgach. Pojawia się w ten sposób rodzaj rywalizacji w obrębie jednego komitetu pomiędzy okręgami.

Mandat dla kandydata

Po rozdzieleniu mandatów pomiędzy komitety wyborcze i koalicyjne komitety wyborcze pozostaje tylko przyznanie mandatów konkretnym kandydatom w okręgach. Otrzymują je kandydaci, którzy uzyskali kolejno największą liczbę głosów w ramach danej listy.

W sytuacji gdyby dwóch lub więcej kandydatów otrzymało równą liczbę głosów, o pierwszeństwie rozstrzyga większa liczba obwodów głosowania, w których jeden z kandydatów uzyskał więcej głosów, a gdyby i ta liczba była równa, o pierwszeństwie rozstrzyga losowanie.

W Polsce do wyborów do Parlamentu Europejskiego w 2024 roku zgłosiło się 40 komitetów wyborczych. Jednak zdecydowana większość z nich (31 komitetów) nie zgłosiła choćby jednego kandydata. Ostatecznie 9 czerwca na kartach do głosowania znajdą się kandydaci z dziewięciu komitetów wyborczych, przy czym w okręgu łódzkim listy kandydatów zgłosiło 8 komitetów.

Kandydaci w okręgu 6 – województwo łódzkie

Komitety zarejestrowane w Państwowej Komisji Wyborczej. Kandydatów i poszczególne komitety podajemy w kolejności opublikowanej przez PKW. Dane tylko tych komitetów, które zarejestrowały listy w okręgu 6 – województwo łódzkie.

Na każdej liście zgodnie z polskim Kodeksem wyborczym może być maksymalnie 10 kandydatów. Zasada parytetu mówi, że wśród kandydatów musi być nie mniej niż 35% kobiet i nie mniej niż 35% mężczyzn.

Lista nr 1. Koalicyjny Komitet Wyborczy Trzecia Droga

Lista nr 2. Komitet Wyborczy Konfederacja Wolność i Niepodległość

Lista nr 3. Komitet Wyborczy Wyborców Bezpartyjni Samorządowcy – Normalna Polska w Normalnej Europie

Lista nr 4. Komitet Wyborczy PolExit

Lista nr 5. Koalicyjny Komitet Wyborczy Koalicja Obywatelska

Lista nr 6. Koalicyjny Komitet Wyborczy Lewica

Lista nr 7. Komitet Wyborczy Prawo i Sprawiedliwość

Lista nr 9. Komitet Wyborczy Polska Liberalna Strajk Przedsiębiorców

Grupy polityczne, a nie partie

W Polsce głosujemy w wyborach do Parlamentu Europejskiego na kandydatów wystawianych przez poszczególne partie polityczne lub koalicje partii politycznych. Jednak w Parlamencie Europejskim nie ma podziału na partie polityczne, a grupy.

Większość partii w poszczególnych krajach powiązana jest z ogólnoeuropejskimi grupami politycznymi. Każda taka grupa liczy co najmniej 23 eurodeputowanych z co najmniej jednej czwartej krajów Unii Europejskiej.

Co ważne, nie ma obowiązku przynależności do jakiejkolwiek grupy politycznej i w Parlamencie Europejskim są również posłowie niezrzeszeni. Jeżeli natomiast europoseł chce być zrzeszony, to może należeć tylko do jednej grupy politycznej.

Istniejące grupy polityczne w Parlamencie Europejskim:

• Grupa Europejskiej Partii Ludowej (Chrześcijańscy Demokraci)
• Grupa Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów w Parlamencie Europejskim
• Renew Europe Group
• Grupa Zielonych / Wolne Przymierze Europejskie
• Europejscy Konserwatyści i Reformatorzy
• Grupa Tożsamość i Demokracja
• Grupa Lewicy w Parlamencie Europejskim – GUE/NGL.

Źródła

1. Państwowa Komisja Wyborcza (Wybory do Parlamentu Europejskiego 2024)
2. Parlament Europejski (Wybory europejskie w 2024 roku)
3. Kodeks Wyborczy (Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (sejm.gov.pl))
4. Wikipedia (Metoda D’Hondta, Metoda Hare’a-Niemeyera)
5. Parlament Europejski (Parlament Europejski)